Wypadki przy pracy - jest lepiej ale to wciąż problem

Poszkodowani w wypadkach ze skutkiem śmiertelnym stanowili 0,2% wszystkich poszkodowanych (spadek o 9,5% liczby poszkodowanych w stosunku do tego samego okresu roku poprzedniego), ze skutkiem ciężkim 0,6% (odpowiednio o 7,7% mniej), z innym skutkiem 99,2% (odpowiednio o 1,5% mniej). Najwyższe wskaźniki wypadkowości odnotowano w województwach: dolnośląskim (5,25), opolskim (5,10), warmińsko-mazurskim (5,08) i wielkopolskim (4,94), najniższe w województwie mazowieckim (2,83), małopolskim (3,19) i podkarpackim (3,89). Mapa 1. Poszkodowani w wypadkach przy pracy na 1000 pracującycha według województw (bez gospodarstw indywidualnych w rolnictwie) w okresie styczeń - wrzesień 2018 r.

W podziale według rodzajów działalności gospodarczej, najwyższe wskaźniki wypadkowości odnotowano w sekcjach PKD: Górnictwo i wydobywanie (9,85), Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja (9,13), natomiast najniższe wskaźniki w sekcjach Informacja i komunikacja (0,93) oraz Pozostała działalność usługowa (0,98).
Wykres 1. Poszkodowani w wypadkach przy pracy na 1000 pracujących według sekcji PKD (bez gospodarstw indywidualnych w rolnictwie) w okresie styczeń - wrzesień 2018 r.

Wypadki przy pracy (zgłoszone na formularzu Z-KW Statystyczna karta wypadku) klasyfikuje się m.in. według: wydarzeń je powodujących, przyczyn wypadków, czynności wykonywanych przez poszkodowanego w chwili wypadku oraz umiejscowienia urazu.
Wykres 2. Wydarzenia powodujące uraz w okresie styczeń - wrzesień 2018 r.

Wydarzenie powodujące uraz określa rodzaj kontaktu osoby poszkodowanej z czynnikiem, który spowodował wypadek.

Wykres 3. Przyczyny wypadków w okresie styczeń - wrzesień 2018 r.

Przyczyny wypadku są to wszelkie braki i nieprawidłowości, które bezpośrednio lub pośrednio przyczyniły się do zaistnienia wypadku, związane z czynnikami materialnymi (technicznymi), z organizacją pracy i stanowiskiem pracy oraz z pracownikiem.
Wykres 4. Czynności wykonywane przez poszkodowanego w chwili wypadku w okresie styczeń - wrzesień 2018 r.

Czynność wykonywana przez poszkodowanego w chwili wypadku to czynność wykonywana przez poszkodowanego w sposób zamierzony, bezpośrednio przed wypadkiem.
Wykres 5. Umiejscowienie urazu w okresie styczeń - wrzesień 2018 r.





UWAGI METODYCZNE
Opracowanie zawiera informacje o zgłoszonych w danym okresie wypadkach przy pracy osób pracujących w całej gospodarce narodowej, z wyjątkiem jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego, w których informacje dotyczą tylko pracowników cywilnych.
Dane o wypadkach przy pracy, poza gospodarstwami indywidualnymi w rolnictwie, uzyskiwane są ze statystycznej karty wypadku przy pracy i obejmują wszystkie wypadki przy pracy, jak również wypadki traktowane na równi z wypadkami przy pracy, niezależnie od tego czy na karcie wykazana została niezdolność do pracy (z powodu np. hospitalizacji poszkodowanego, czy odmowy przyjęcia zwolnienia lekarskiego).
Dane o wypadkach przy pracy w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie, opracowane na podstawie sprawozdawczości Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), dotyczą wypadków, z tytułu których przyznano w danym okresie jednorazowe odszkodowania.
Za jeden wypadek przy pracy liczy się wypadek każdej pracującej osoby poszkodowanej w wypadku indywidualnym, jak również zbiorowym.
Wskaźnik wypadkowości jest to liczba osób poszkodowanych przypadających na 1000 pracujących; do obliczenia wskaźnika przyjęto przeciętną liczbę pracujących obliczoną, jako średnia arytmetyczna dwóch stanów (w dniu 31 grudnia roku poprzedniego i 30 września roku bieżącego).
Informacje o dniach niezdolności do pracy obejmują łączną kalendarzową liczbę dni niezdolności do pracy spowodowaną wypadkami przy pracy, ustaloną na podstawie zaświadczeń lekarskich.
Stosownie do art. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673, z późniejszymi zmianami):
- za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą;
- na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ w czasie podróży służbowej, podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony, przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe;
- za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego podczas: uprawiania sportu przez osobę pobierającą stypendium sportowe; wykonywania odpłatnie pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania; pełnienia mandatu posła (w kraju lub w Parlamencie Europejskim) lub senatora, pobierającego uposażenie; odbywania szkolenia lub stażu związanego z pobieraniem przez absolwenta stypendium; wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem spółdzielni, pracy na rzecz tych spółdzielni; wykonywania lub współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy-zlecenia lub umowy o świadczenie usług; wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem lub współpracą przy prowadzeniu działalności pozarolniczej; wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi; odbywania zastępczych form służby wojskowej; nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej przez słuchaczy pobierających stypendium.
Za wypadek przy pracy ze skutkiem śmiertelnym uważa się wypadek, w wyniku, którego nastąpiła śmierć osoby poszkodowanej na miejscu wypadku lub w okresie 6 miesięcy od chwili wypadku.
Za wypadek przy pracy ze skutkiem ciężkim uważa się wypadek, w wyniku, którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, a mianowicie: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, trwała, całkowita lub znaczna niezdolność do pracy w zawodzie, albo trwałe poważne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.
Szczegółowe omówienie metodologii badania wypadków przy pracy znajduje się w publikacji rocznej pt.: „Wypadki przy pracy”, dostępnej na stronie internetowej Głównego Urzędu Statystycznego pod adresem:
http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/warunki-pracy-wypadki-przy-pracy/wypadki-przy-pracy-w-2017-roku,4,11.html
Dane zaprezentowane w niniejszym opracowaniu mają charakter wstępny. Dane ostateczne, obejmujące okres całego 2018 roku, dostępne będą w publikacji, która ukaże się listopadzie 2019 r.